OVER SOEP EN PAASTRADITIES IN ECUADOR

Pasen wordt in grote delen van de wereld op verschillende manieren  gevierd maar onveranderlijk is “eten” een belangrijk onderdeel van de paasviering.  In Ecuador is de “Heilige Week” en met name Goede Vrijdag de tijd waarin in het hele land de traditionele maaltijdsoep “fanesca” wordt gegeten. 

Deze heerlijke  soep is wat men met enig gevoel voor understatement  “een stevige maaltijdsoep” zou kunnen noemen en wordt bereid met twaalf verschillende soorten bonen en andere peulvruchten in combinatie met diverse groenten (onder meer cassave en pompoen), tuinkruiden, melk, pinda’s en stokvis. 

De oorsprong van de fanesca is niet duidelijk maar dat de geschiedenis van dit gerecht eeuwenoud is duidelijk.  Volgens de legende zouden de ingrediënten (de twaalf verschillende soorten bonen) symbool staan voor de twaalf apostelen in de context van Het Laatste Avondmaal terwijl de vis het lichaam van Jezus zou symboliseren.  

Als je Ecuadorianen er naar vraagt hoor je meestal ook deze versie maar waarschijnlijker is dat de fanesca zijn oorsprong vindt in de pre-koloniale inca- cultuur daar het gebruik van de verse peulvruchten samenvalt met de oogstperiode hiervan in dit seizoen.  Het zou een traditionele feestmaaltijd zijn geweest ter ere van de Zon, Maan en Moeder Aarde die in de Indiaanse cultuur werden aanbeden. Aan de kust zou dan aan deze maaltijd de gedroogde vis toegevoegd zijn. ​

Hoe het ook zij, het bereiden van deze soep is een serieuze zaak in Ecuador.  Van het recept bestaan tientallen varianten en elke familie heeft zijn eigen voorkeur.   Er wordt beweerd dat de beste fanesca in het traditionele Cuenca of Ambato (in het Andesgebied) wordt gegeten.  

Anderen noemen Quito als “hoofdstad” van de fanesca maar ook in de liberale en minder kerkelijke havenstad Guayaquil ontbreekt fanesca dezer dagen niet op het menu en is men ervan overtuigd dat deze niet voor die van andere regio’s moet onderdoen.  “Wie hieraan twijfelt doet dit wellicht uit afgunst en er worden wel vaker onvriendelijke dingen over de kustbewoners worden gezegd”, aldus mijn schoonmoeder.

Tijdens mijn bezoek aan de openbare marktplaats heb ik deze week kunnen vaststellen dat de (verse) ingrediënten voor deze lekkere soep in elk geval in mijn woonplaats Guayaquil uitgebreid voorhanden zijn. Verwonderlijk is dit niet want het zijn meestal indiaanse vrouwen die op de markt groenten verkopen zodat de aanvoerroutes vanuit het Andesgebied gegarandeerd zijn. 

In Guayaquil gedroogde vis (stokvis oftewel “bacalao) vinden is  in deze tijd evenmin een probleem : op diezelfde markt ligt de vis torenhoog opgestapeld bij de vele viskramen. Natuurlijk moet deze nog wel worden geweekt in (drie maal te verversen) water en daarna in melk gekookt.  Met twaalf soorten groente (mais, linzen, zwarte en gele bonen, limabonen, “ chochos “, “mellocos” enz…) die elk afzonderlijk (!) worden gekookt kun je je voorstellen dat het bereiden van deze soep geen kleinigheid is en je eindigt met hoeveelheid soep waar je gemakkelijk een heel weeshuis mee kunt voeden.

Dit maakt dat de bereiding van fanesca én het eten een familie-aangelegenheid is.  In de familie van mijn vrouw waren zij en haar zus degenen die onder het toeziend oog van moeder op Goede Vrijdag voor het gehele gezin (en een groot deel van de familie) de fanesca maakten. Voor mijn vrouw is deze dag beladen met nostalgie en melancholie. Zij herinnert zich de Goede Vrijdagen uit haar jeugd toen tienduizenden inwoners van de stad nog aan de processie deelnamen die langs zeven kerken voerde.  De televisie mocht niet aan en zij durfden zich amper te douchen want het volksgeloof wilde dat wie zich op Goede Vrijdag waste in een vis kon veranderen…
​

Wij hebben besloten dit jaar thuis geen fanesca op tafel te brengen maar buitenshuis te eten in één van de typische restaurantjes. Toch hadden wij inmiddels al twee “fanesca-dagen”.  De eerste vierpersoons-portie werd ons in een pannetje thuis bezorgd door een sympathieke en dankbare jongeman wiens identiteitsbewijs ik enkele dagen te voren op de parking van ons appartement vond en die ik via facebook kon opsporen.

De tweede fanesca was zo mogelijk nog royaler, minstens even lekker als de vorige en afkomstig van een “commadre” (vriendin van Nancy, mijn vrouw) die een centje bij wil verdienen  en deze week reeds vijftig porties aan vrienden en kennissen heeft verkocht. 

Op Goede Vrijdag ga ik niet deelnemen aan de processie die langs de zeven kerken in het oude centrum van de stad gaat.  Maar misschien loop ik wel even langs die kerken om een fanesca-restaurantje uit te zoeken.  Voor dit jaar moet het dan wel weer genoeg zijn.