Nieuwjaar in Ecuador

Wow ! Het is weer achter de rug :  de jaarwisseling waarmee we het jaar 2019 definitief achter ons laten.  Zonder twijfel is "oud en nieuw" in Ecuador de grootste happening van het jaar. En ook dit jaar werd weer met feesten in de "grand hotels", thuis met familie, in bijeenkomsten met vrienden of zomaar op straat met groot enthousiasme gevierd.

Vuurwerk afsteken neemt ook hier op de meeste plaatsen een belangrijke plaats in bij het afscheid nemen van het oude jaar.  Lekker eten ook.  Maar in tegenstelling tot Nederland zijn er geen oliebollen noch champagne. Men eet vooral lokale specialiteiten zoals gegrillde varkensham zodat gisteren de hele buurt naar barbecue rook.

De prominente plaats in de oud en nieuwvieringen wordt in Ecuador echter ingenomen door poppen van papier maché gevuld met papier of zaagsel. Klokslag middernacht worden deze soms op een kar rondgereden maar meestal door buurtgenoten naar de hoek van de straat gesleept waarna men ze op een grote hoop gooit om ze vervolgens in brand te steken op een "brandstapel" van kartonnen dozen, afvalhout, lompen of ander brandbaar afval 

Het is een gebruik dat op vele plaatsen in het land in ere wordt gehouden maar Guayaquil en  Salinas staan bekend om de grootste poppenverbrandingen van het land.

De oorsprong van deze traditie gaat terug naar de 19de eeuw en de beginjaren van de Republiek.   Waar in vroegere tijden  buren en vriendengroepen de maanden van te voren met het ontwerpen, in elkaar zetten en schilderen van die poppen in de weer waren, worden deze nu veelal in serie vervaardigd en kant en klaar gekocht met beschilderde gezichten van bekende politici, ministers, figuren uit de internationale en nationale politieke sfeer of andere bekendheden van film en televisie.  Kortom : figuren die in het afgelopen jaar op de één of andere manier een belangrijke rol hebben gespeeld. 

De essentie van de traditie is in feite hetzelfde gebleven.  Het is een soort zuiveringsritueel waarbij met het verbranden van de poppen waaromheen uitbundig wordt gedanst, symbolisch afscheid wordt genomen van alle negatieve gebeurtenissen en ervaringen van het oude jaar zodat men het nieuwe jaar gereinigd en vernieuwd kan ingaan.

Mij werd verteld dat vroeger geweerschoten werden afgevuurd bij het verbranden van de poppen.  Daarvoor zijn tegenwoordig voetzoekers en ander vuurwerk in de plaats gekomen.  Soms worden de poppen ook met vuurwerk  en spijkers (!) gevuld waardoor niet zelden schade wordt veroorzaakt en gebouwen en het wegdek in de stad.

Het in brand steken van de poppen en het spotten met de figuren die zij voorstellen is ongetwijfeld een collectieve uitlaatklep voor de kritiek die men heeft op de gang van zaken in de politiek en in de maatschappij in het algemeen. In Guayaquil waren dan ook veel poppen te zien die president Moreno voorstelden, de inheemse leiders van de "oktoberopstand", ex-medewerkers van de voormalige president Correa, voortvluchtig of door justie verdacht of veroordeeld wegens corruptie...

De volgende dag valt er op straat  heel wat op te ruimen  na de traditonele poppenverbrandingen maar dankzij een openbare reinigingsdienst die al van in de vroege nachtelijke uren aan het werk gaat is er tegen de middag al bijna niets meer  te merken van de vele as in de straten. En misschien is dit ook wel een symbool van de nieuwe hoop die een nieuw jaar telkens weer met zich meebrengt.