 2019 was in Ecuador een herdenkingsjaar ter gelegenheid van de geboorte in 1769 van de Duitse natuurwetenschapper Alexander von Humboldt. In het kader van deze herdenking waren er in verschillende steden exposities en conferenties over het leven en werk van deze Pruis. Waarom is von Humboldt - die tegenwoordig in Europa in de vergetelheid lijkt te zijn geraakt - voor Ecuador zo belangrijk ? In zijn tijd gold von Humboldt als een vooraanstaand wetenschapper en als een belangrijk personage. Hij was kind aan huis bij verschillende vorstenhuizen, wetenschappelijke salons in Parijs en goed ingevoerd in de wereld van de politiek. Oorspronkelijk opgeleid als mijnbouwingenieur, een studie die hij in minder dan twee jaar afrondde, gaf hij na de dood van zijn kille en dominante moeder zijn baan als mijn-inspecteur op om met het geld van zijn erfenis zijn droom na te jagen : reizen, schrijven, avonturen beleven en natuurwetenschappelijke observaties doen. Van de Spanjaarden kreeg hij in 1799 een paspoort dat hem toegang gaf tot het gehele grondgebied van wat nu een groot gebied van Zuid-Amerika omvat met als doel natuurwetenschappelijke exploraties te verrichten. Von Humboldt zou ruim drie jaar in Zuid-Amerika blijven en beschreef zijn ervaringen in een boek “Ansichten der Natur” dat meteen een bestseller werd en hem grote bekendheid bracht. De rusteloze von Humboldt hield van Zuid-Amerika en van de wildernis die voor hem het “Naturgemälde” van het leven zelf was, een opvatting die lijnrecht inging tegen de toen nog gangbare fysico-theologische traditie in het natuurwetenschappelijk onderzoek. De idee dat de natuur een openbaring is van de Almachtige God en de wildernis er als het ware op ligt te wachten opdat de mens deze chaos in zijn beheer zou nemen om er beschaving te brengen. Von Humboldt zag echter geen chaos maar een strijd om het bestaan. Ik stel me voor dat hij op de top van de Chimborazo-vulkaan, één van de vulkanen die hij in Ecuador beklom, het als in een “aha-erlebnis” voor zich zag : planten- en dieren pasten zich aan hun omgeving aan en zo ontstonden soorten en variaties. Deze visie zou later voor Charles Darwin een belangrijk inzicht vormen in het ontwikkelen van zijn evolutietheorie. Von Humboldt’s visie dat de natuur een levend wezen is en “alles met alles te maken heeft” zou je met recht ecologisme avant la lettre kunnen noemen. Op basis van zijn onderzoeksbevindingen was Von Humboldt ook één van de eersten die voor een klimaatverandering waarschuwden. Tijdens zijn reizen in Zuid-Amerika had hij de gevolgen gezien van de ontbossing en de uitgebreide monoculturen en concludeerde dat menselijke invloed zeer ongewenste effecten kon hebben op het natuurlijk evenwicht in de natuur. Het respect dat Von Humboldt aan de dag legde voor de verscheidenheid in de natuur maakte van hem ook een fel tegenstander van het Spaanse kolonialisme en hij vond dat de inheemse bevolking slecht behandeld werd.  Simon Bolivar met wie hij in 1804 in Parijs een ontmoeting had, verklaarde naar aanleiding hiervan mede door Von Humboldts diep humanitaire ideeën geïnspireerd te zijn om negen jaar later de Zuid-Amerikaanse revoluties te leiden. Hetgeen overigens niet weg nam dat hij één van de grootste dictators in de geschiedenis van Zuid-Amerika zou worden.
De betekenis van Von Humboldt voor Ecuador is evident. Hij is één van de eersten geweest die Ecuador echt ontdekt heeft en geboeid werd door het opmerkelijk rijk ecosysteem dat hij hier aantrof. De reisverhalen die hij naliet zijn zo beeldend en met zoveel enthousiasme geschreven dat ze nu nog weten te boeien. Zijn wetenschappelijke inzichten waren hun tijd ver vooruit en hebben nog steeds (meer dan ooit) actuele waarde. Maar ook omwille van zijn kwaliteiten als uitzonderlijk mens met een enorme veelzijdigheid, avontuurlijke ontdekkingsdrang en een onverzadigbare wetenschappelijke belangstelling verdient hij, als één van de laatste “uomo universalis” van de Renaissance een plaats in het pantheon van genieën van onze beschaving.
0 Reacties
In de ruim zeven jaar dat ik hier woon, heb ik voor zover ik me herinner geen stakingen of protestmanifestaties meegemaakt. Dit was in de negentiger jaren wel anders. Politieke onrust, stakingen en betogingen waren toen een vast onderdeel van de “Ecuadorian way of life”.
Ik herinner mij een vakantie in Ecuador, eind jaren negentig. Ik logeerde bij vrienden in Otavalo en moest naar de luchthaven in Quito voor mijn terugvlucht naar Nederland toen ik hoorde dat stakers wegversperringen hadden aangebracht. Vanzelfsprekend werd ik behoorlijk nerveus van dat nieuws want ik zag me mijn vliegtuig al missen. Mijn gastheer moest er om lachen want zijn SUV “kwam toch overal doorheen” en inderdaad gingen we via landweggetjes en zelfs dwars over een voetbalveld om de autoweg maar te vermijden. Op een gegeven moment kwamen we desondanks toch bij een wegversperring. “Blijf jij maar in de auto” zei Oswaldo (mijn gastheer) “Ik praat wel met hen”. Hij legde me uit dat er in Ecuador twee types protesteerders zijn : een minderheid van “ partij-figuren”, meestal met rode vlaggen zwaaiend en daarnaast “gewone protesteerders” voor wie een staking vooral een vrolijk dagje uit betekende, compleet met picknick en een biertje bij de hand. BIj de (eerste) wegversperring troffen we “partij-types” naar wiens verhaal we luisteren maar na half mompelend en hoofdknikkend met hun argumenten te hebben “ingestemd” en te hebben uitgelegd dat we toch wel haast hadden, konden we na het betalen van enkele dollars onze weg vervolgen. We zouden bij nog enkele wegblokkades stranden maar zoals verwacht waren die bezet door “feestvierders” die nauwelijks een serieuze indruk maakten en ons na betaling van een dollar door lieten gaan en goede reis toe wensten. We kwamen - met veel vertraging - bij de luchthaven aan maar gelukkig nog net op tijd voor mijn vlucht… Veel van die politieke onrust in Ecuador kwam/komt doordat een groot deel van de vooral inheemse bevolking arm is en slecht opgeleid maar in de afgelopen jaren heeft deze groepering zich wel beter georganiseerd. De protesten die 12 oktober jongstleden begonnen hadden als aanleiding de afschaffing van de al decennia bestaande subsidies op brandstof. Deze en andere maatregelen waren onderdeel van een economisch herstelplan en onderhandelingen met het IMF in verband met het acute begrotingstekort van de regering en de onhoudbaar hoge staatsschuld na de ruim tien “miraculeuze jaren” van socialisten van de XXI eeuw aan het bewind. Anders dan voorheen werden deze protesten in de daarop volgende dagen veel heviger, massaler en gewelddadiger dan gebruikelijk. Onder aanvoering van hun leiders trokken tienduizenden inheemse Ecuadorianen naar Quito, een spoor van vernieling en plundering achterlatend in een groot deel van (voornamelijk) het binnenland. Er zijn sterke aanwijzingen dat deze protesten langere tijd van te voren werden voorbereid en georganiseerd, naar alle waarschijnlijkheid door figuren uit de vroegere socialistische regeringspartij van ex-president Correa. De inheemse leiders gaven zelf aan dat zich kennelijk vele infiltranten onder de betogers bevonden en achtten deze verantwoordelijk voor het geweld en de plunderingen. Zelf was ik in die periode in België maar vernam van het thuisfront dat op plunderingen in de buitenwijken na, de situatie in Guayaquil betrekkelijk rustig was gebleven. Van kennissen hoorde ik echter dat het centrum van Quito ongeveer op een bezette stad leek. Militairen op straat, vliegtuigen, helikopters die af en aan vlogen, boven de stad rondjes maakten en een politiemacht die in veel gevallen machteloos moest toezien hoe vernielingen aan overheidsgebouwen werden toegebracht en winkels en grootwarenhuizen geplunderd. Honderden mensen werden gewond en er vielen zelfs doden. Het grootste deel van de Ecuadoriaanse bevolking beleefde die dagen in grote spanning en met veel bezorgdheid. Vooral in het Andesgebied was het economisch leven stil komen te liggen en ook de aanvoer van groenten en andere levensmiddelen naar de kustgebieden was slechts mondjesmaat zodat in veel winkels de schappen leeg waren. De regering probeerde op een didactisch verantwoorde manier aan de betogers en inheemse leiders uit te leggen waarom de maatregelen waren genomen en waartoe zij nodig waren maar toen bleek dat zij geen duimbreed toegaven en aan hun eisen vasthielden zat er niets anders op dan de genomen maatregelen in te trekken en een dialoog voor te stellen. Deze dialoog met de inheemse stakingsleiders heeft tot dusver maar weinig opgeleverd. Men zou dan ook eerder kunnen spreken van een “monoloog” van weerskanten dan van een “dialoog”. Natuurlijk zouden de maatregelen tot op zekere hoogte pijnlijk zijn geweest voor de burgers en waren eisen van de inheemse bevolking gerechtvaardigd. Maar door het intrekken van de maatregelen zijn de problemen niet opgelost en heeft men alleen tijd gewonnen. Er ging een golf van opluchting door het land toen het geweld en de vernielingen ophielden (er werd voor ongeveer 2500 miljoen dollar schade aangericht) maar de meeste mensen die ik sprak hebben er wel gemengde gevoelens bij. En ook vertegenwoordigers van de inheemse bevolkingsgroep die ik sprak, hebben aan het gebeuren een kater overgehouden en waren het er mee eens dat staken en protesteren een democratisch recht van vrije meningsuiting zijn maar geweld en vandalisme in een democratie niet te tolereren zijn. Ecuadorianen zijn in hun gewone doen vredelievende en aardige mensen en dat zal naar mijn idee niet zo snel veranderen. De tijden zijn echter wel veranderd. De invloed van sociale media is tegenwoordig sterker dan ooit. Activisme van uiteenlopende sociale bewegingen lijkt in de plaats te komen van de traditionele politieke partijen. Een rol speelt ook de opkomst van populistische leiders die voor het probleem van toegenomen sociale ongelijkheid teruggrijpen naar een marxistische ideologie uit het verleden die in zijn gehele geschiedenis in geen enkel land succesvol is gebleken. Ecuador likt zijn wonden na de gebeurtenissen van oktober en de tijd zal deze wonden verder moeten helen. Verwacht mag worden dat uit deze gebeurtenissen lessen worden getrokken. Hopelijk zullen uiteindelijk tolerantie en sociale verantwoordelijkheid, pragmatische gerichtheid op de toekomst en samenwerking hieruit versterkt naar voren komen. Maar ook het idee dat het bij een democratie hoort dat minderheden (ook etnische minderheden) hun opvattingen niet met geweld aan de meerderheid kunnen opleggen en politieke leiders op hun verantwoordelijkheden worden aangesproken. Dit laatste zal vooral afhangen van de de daadkracht van de regering. Want zoals het spreekwoord zegt maken zachte heelmeester stinkende wonden. Hoewel Ecuador enkele verdienstelijke cineasten kent, vinden Ecuadoriaanse films zelden hun weg naar buitenlandse podia. Met de recent in première vertoonde film “A son of man” van de tot voor kort vrijwel onbekende Ecuadoriaanse cineast Luis Fernadez- Salvador beoogt Ecuador echter niet minder dan de nominatie voor een Oscar in de categorie van de “beste buitenlandse film”. De film waarvan de natuuropnamen in de Amazone en in het Andesgebergte plaats vonden, is de duurste film die ooit in Ecuador werd gemaakt (namelijk 15 miljoen dollar) en nadat ik vorige week in de gelegenheid was om de film te zien moet ik beamen dat het in meerdere opzichten een opmerkelijke film is. Volgens de cineast is het een innovatie in de filmindustrie, een combinatie van documentaire en fictie ofwel “fantastisch realisme”. De ingrediënten van de film zijn een familiegeschiedenis, mythische personages en een mysterieuze legende, gemengd met indrukwekkende poëtische impressies van imposante landschappen in de Andes en in het junglegebied, gefilmd met drones. Voor de opnames die al bij al tien jaar omvatten werd geen scenario geschreven, er werden geen professionele acteurs voor aangetrokken noch werd gebruik gemaakt van opnamestudio’s ! Het verhaal laat zich eenvoudig samenvatten. Pipe die in de Verenigde Staten op een (ongetwijfeld dure) particuliere middelbare school zit, ontvangt op een dag een brief van zijn mysterieuze vader uit Ecuador met de uitnodiging om samen met hem op zoek te gaan naar de schat van de laatste Inca-keizer welke toen hij werd gevangen genomen door de Spanjaarden nooit vertelde waar het vele goud van de Inca’s verborgen was. Volgens geschiedkundige kronieken zou deze schat in het gebied (van de Llanganates) zou begraven zijn. De familie (van de cineast) heeft in het verleden verschillende expedities ondernomen naar de veronderstelde vindplaats van het goud en verwacht dat ook Pipe zich bij deze traditie aansluit. Naarmate hij gedurende deze tocht verder het onherbergzame gebied tussen de Amazone en de Andes intrekt krijgt het zoeken naar de schat voor Pepe een diepere psychologische betekenis. De expeditie doorheen dit fascinerende gebied levert spectaculaire natuuropnames op. De Llanganates is waarschijnlijk één van meest biodiverse en ongerepte natuurgebieden ter wereld. Een groot gedeelte ervan werd zelfs nog niet in kaart gebracht en de opmerkelijke legende omtrent de inca-schat die hier verborgen zou zijn, doet deze regio nog meer tot de verbeelding spreken. De fotografie van deze film is buitengewoon en brengt deze imposante natuur op een indrukwekkende manier in beeld. De magistrale rol van de natuur in de film “Son of a man” gaat wel ten koste van de dynamiek in andere aspecten van de film. De verhaallijn is traag en weinig vloeiend. Ook van een ontwikkeling van de karakters van de hoofdspelers is nauwelijks sprake. Er is vrijwel geen interactie noch enige interessante dialoog tussen vader (rol die wordt gespeeld door de auteur) en zoon (Pipe) terwijl de rol van vaders vriendin (de sexy Duitse Lily en tevens productrice van de film) schimmig blijft. Ook de bijfiguren in de film krijgen nauwelijks gestalte. Zij lijken slechts achtergrondfiguren die de noodzakelijke “couleur locale” aan de film moeten geven en worden nogal “chiché” geportretteerd : de shamans zijn vooral op geld uit, de inheemse dragers zijn afgunstig en de sfeer is bepaald broeierig als zij zich aan het erotische dansen van Lily vergapen. Al met al kan men zich afvragen of de film zijn pretenties en de hooggespannen verwachting kan waarmaken. De overvloed aan symboliek en mystiek gehalte is functioneel en ondersteunt het verhaal maar komt anderzijds soms gezocht en overdreven over. Zoals vermeld is de film visueel van een zeer hoog niveau. Het is zeker geen spannende avonturenfilm noch een psychologisch drama maar toch is het wel een complexe film en een originele bijdrage aan de Ecuadoriaanse film. De schat van Atahualpa wordt in de film niet gevonden maar voor mij is de conclusie dat als er een schat is dan is dit zonder twijfel de unieke en prachtige Ecuadoriaanse natuur.  In het overwegend katholieke Latijns Amerika is het geloof in een hiernamaals nog sterk verankerd in de cultuur en de tradities rond Allerzielen (op 2 november) worden dan ook nog volop in leven gehouden. Een belangrijk en alomtegenwoordig element in deze tradities is de gastronomie.
Al van ver vóór de tijd van de Spaanse kolonisatie is het in landen zoals Mexico, Peru maar ook in Ecuador een traditie dat de overledenen op Allerzielen uitgenodigd worden door hun familie om samen een maaltijd te gebruiken. In Ecuador is deze traditie in grotere steden zoals Guayaquil de laatste jaren weliswaar steeds minder geworden maar op het platteland en in de dorpjes aan de kust houdt men nog erg aan deze gewoonte vast. In de regel is de “doden-maaltijd” een ontbijt maar vaak ook worden de lievelingsgerechten van de overledene geserveerd, thuis bij de overledene maar soms ook op het kerkhof, zoals in het Andesgebergte gebruikelijk is. De “doden-tafel” wordt gedekt op een groot, wit tafellaken en éénmaal de tafel gedekt zet men de deuren en ramen op een kiertje open zodat de zielen van de overledenen rustig naar binnen kunnen komen om zich te goed te doen aan de opgediende gerechten. Wat er op tafel komt is niet alleen afhankelijk van de specifieke voorkeuren van de overledenen maar verschilt ook duidelijk van land tot land. Gemeenschappelijk in alle drie genoemde landen zijn echter de broodjes in de vorm van een menselijke figuur (de zogenaamde “guaguas de pan”). Oorspronkelijk bedoeld als een geschenkje voor de overleden kinderen probeerde men de receptuur van deze broodjes angstvallig geheim te houden opdat ze alleen op Allerzielen zouden worden gegeten. Inmiddels zijn de ingrediënten van deze “guaguas” natuurlijk algemeen bekend maar het is wel een feit dat men deze nog steeds alleen maar rond Allerzielen in de (bakkers)winkels vindt. Een typisch drankje dat steevast bij deze “guaguas” wordt geschonken is de zogenaamde “colada morada”, De ingrediënten hiervan zijn ook wel enigszins afhankelijk van de regio maar zelden ontbreken tropische vruchten zoals onder andere ananas, bosbessen, aardbeien, sinaasappel, kruiden zoals citroengras, verbena en uiteraard het paarse maïsmeel dat de typische paarse kleur aan deze drank geeft en geassocieerd wordt met de dodencultus. Bij kilometerpaaltje 12 langs de weg van Ambato naar Puyo, één van de belangrijkste toegangswegen naar het Ecuadoriaanse Amazonegebied, is een dorpje waarvan de stoffige straten al snel doen vermoeden dat we hier geen industrie noch intensieve commerciële activiteiten en wellicht ook geen toeristische attracties van betekenis kunnen verwachten. Toch is het zogeheten plaatsje Salasaca in veel opzichten een interessant plaatsje dat zich uitstekend leent voor een dagtripje vanuit Baños.  Behalve dat de omgeving verrassend mooie vergezichten biedt waarbij je op heldere dagen zowel de Chimborazo- als de Tungurahua-vulkaan kunt zien, is het bijzonder dat de inwoners van Salasaca hun originele Kitchwa-cultuur en eeuwenoude handwerktradities tot op heden wisten te bewaren. De Salasaca's zouden oorspronkelijk uit Bolivia afkomstig zijn en destijds vele honderden jaren geleden zoals bij de inca's niet ongebruikelijk was, gedwongen overgebracht naar een andere - in dit geval deze - regio. Inderdaad. als je op straat naar de mensen kijkt, zien zij er ook anders uit dan andere Ecuadoriaanse bevolkingsgroepen. En opvallend is dat bijna alle vrouwen gekleed gaan in traditionele indiaanse zwart-wit gekleurde kledij (die de kleuren van de condor symboliseren). Opmerkelijk is ook dat vele oudere vrouwen onder het lopen wol spinnen met een rudimentair houten instrument dat in de verte iets van een tol weg heeft. Basismateriaal voor het weven is de wol van alpaca's en geiten en hoewel de werkplaatsen de laatste jaren wel enigszins gemoderniseerd zijn worden wandkleden, poncho's, petten, dekens en halsdoeken nog grotendeels op dezelfde wijze geweven als honderden jaren geleden met behulp van weefgetouwen gefabriceerd met lokale houtsoorten zoals eucalyptus en notenhout. Momenteel is bij jongeren de belangstelling voor het weven weliswaar tanende maar globaal is toch nog steeds 10 % van de plaatselijke bevolking in de ambachtelijke weverij werkzaam. Bezoekers kunnen hun hart ophalen bij het uitzoeken van unieke souvenirs op de kleine ambachtelijke markt in één van de zijstraatjes van hoofdweg. Een grote variëteit van artikelen, zowel wandkleden als alpaca truien met originele motieven en designs liggen hier uitgestald tegen zeer aantrekkelijke prijzen. Mocht je je verder in de traditionele cultuur van de Salasaca en hun traditionele handwerken willen verdiepen dan is ook een bezoek aan het plaatselijk museum is een must. Aan de hand van door lokale ambachtslui met klei vervaardigde poppen is hier het gehele weefproces aanschouwelijk voorgesteld. Ben je een liefhebber van inheemse traditionele muziek let er dan ook op of je op straat misschien een traditioneel muziek gezelschap tegen komt die de typische panfluit muziek ten gehore brengt. Al met al is Salasaca een uniek plaatsje in het hart van de Ecuadoriaanse Andes.    De Ecuadoriaanse Andes, in Ecuador de "Sierra" genoemd is waarschijnlijk de meest bezochte regio met de best ontwikkelde toeristische infrastructuur van Ecuador. Dit is goed te verklaren. De natuur met weidse berglandschappen is hier indrukwekkend. En de menselijke aanwezigheid is in harmonie met de natuurlijke omgeving. Vanuit de valleien kijk je in bewondering tegen de hellingen aan met hun lappendeken van kleurschakeringen groen, afgewisseld met het goud, brons en amber van tarwe- , quinoa- en roggevelden, in een voortdurend licht en schaduwspel van zon en wolken. Een streek in de Sierra die op mij een speciale aantrekkingskracht uitoefent omwille van de natuurlijke diversiteit, het koele klimaat en de charme van de toeristisch minder bekende, stille dorpjes is de provincie Tungurahua. In deze streek met zijn vriendelijke en gastvrije bevolking worden ook oude culturele tradities nog in stand gehouden. Laatst was ik voor zaken in de charmante provinciehoofdstad Ambato (bekend als "de bloemen- en fruitstad) en ikmaakte gretig van de gelegenheid gebruik om een uitstapje naar Salasaca te maken waar op dat moment het Inti Raymi feest werd gevierd. Dit inheemse dankfeest aan de "Pachamama" (Moeder Aarde) vindt elk jaar op 21 juni plaats in verschillende dorpen in Andesgebergte , zowel in Peru, Bolivia, Argentinië en Ecuador. De voornamelijk indiaanse bevolking viert dan de overvloedige oogst van mais, rogge, quinoa en andere producten. De kleurrijke rituelen die hiermee gepaard gaan duren twee tot drie dagen en zijn op veel plaatsen een toeristische attractie geworden. In Ecuador zijn vooral de vieringen in Cayambe, alsook in Cotacachi en Otavalo in de Pichincha-provincie bekend. In Salasaca, een verstild indiaans dorpje langs de weg van Baños naar Ambato besloot de indiaanse dorpsraad zes jaar geleden de reeds van in de tijd van de Spanjaarden bekende Inti Raymi (letterlijk : ode aan de zon) nieuw leven in te blazen. "Het is een goede manier om om tradities en klederdracht in ere te houden" legde één van de organisatoren mij uit. "Jongeren zijn hier tegenwoordig net als overal veel met hun mobiele telefoon bezig en identificeren zich minder dan voorheen met de indiaanse tradities". Meisjes van zeventien tot twintig jaar dragen tijdens de Inti Raymi de traditioneel geweven indiaans-autochtone kledij : een zwarte rok en witte blouse met kleurige hand gestikte en geborduurde versierselen, halskettingen en een witte hoed. Onder hen worden drie "prinsessen van de zon" gekozen. Deze vertegenwoordigen de kracht en de leiderschapskwaliteiten van de indiaanse vrouwen en gedurende het gehele jaar oefenen zij een voorbeeldfunctie uit voor de jongere meisjes in het dorp. De Inti Raymi is behalve een dankfeest voor de gewassen ook een feest dat in het teken staat van spirituele zuivering. De leden van de gemeenschap gaan dan naar de nabijgelegen waterval voor een ritueel bad dat hen nieuwe energie geeft en de relatie met Moeder Natuur versterkt. Ook in Salasaca vormt dit ritueel (om twaalf uur 's nachts) een onderdeel van de Inti Raymi en heeft een sacrale betekenis Toen ik in het dorp was, waren de Yachak (shamans) uit de omgeving net aangekomen. Als gerespecteerde leden van de gemeenschap, spirituele leiders en genezers, vervullen zij een centrale rol in de Inti Raymi viering. Eén van hen vertolkt de rol van de "Aya Uma" een mythologische figuur die de geest van de bergen verpersoonlijkt. Deze figuur draagt een zwaar, kunstig bewerkt masker met twee gezichten (die de dag en de nacht voorstellen) en twaalf horens (zinnebeeld van de twaalf maanden van het jaar. Onder tamboer en fluitbegeleiding leidt de Aya Uma, stampvoetend de rituele rondedansen ter ere van een vernieuwde Moeder Aarde die in haar oneindige goedheid weer een nieuwe oogst zal geven. Ter ere Inti Raymi maakt men urenlang muziek en wordt er gedanst en samen gegeten. Fruit en graanproducten worden geofferd aan Zon en Moeder Aarde terwijl de dansers proosten op het nieuwe jaar met zelfgestookte brandewijn. Voor de indiaanse bevolkingsgroep die jarenlang onderdrukt en geminacht werd is de Inti Raymi viering uiteindelijk ook een gelegenheid om opnieuw met trots hun gemeenschapsgevoel en eeuwenoude identiteit uit te dragen. Terecht, vind ik want respect en dankbaarheid voor de natuurlijke harmonie zijn waarden die wij in onze samenleving meer dan ooit nodig hebben en in dit opzicht kunnen wij veel van deze bevolkingsgroep leren.     Één van de voordelen van het wonen in de residentiële wijk "Centenario" (Guayaquil Zuid) is de nabijheid van de brede, sereen voortkabbelende rivier waarover meestal een frisse bries waait. Een welkome verkoeling in de Guaquileense hitte van elke dag. Een ander voordeel, - en ik zou het zelfs een zeldzaam voorrecht willen noemen - is dat sinds 2014 aan het eind van onze straat een voetgangersbrug over de rivier werd gebouwd die toegang geeft tot een uniek natuurgebied van maar liefst meer dan 2.000 ha, namelijk het Eiland Santay.  Dit eiland ligt midden in de rivierdelta van de Guayas, tussen Guayquil en het kanton Durán en is een zogenaamd sedimentair eiland, ontstaan in de loop van duizenden jaren slibafzetting door de rivier. Zoals alle sedimentiare eilanden is Santay vlak en ongeveer drie kwart van de oppervlakte overstroomt gemiddeld één keer in de veertien dagen bij hoogtij. Omwille van de vruchtbare bodem waren in het verleden op het eiland verschillende landbouwbedrijven (haciendas) gevestigd welke vooral rijst verbouwden en daarnaast aan veeteelt deden, Deze haciendas werden omstreeks 1970 onteigend waarna het eiland tot beschermd natuurgebied werd verklaard, Het eiland is broedgebied en natuurlijk biotoop van 128 verschillende soorten watervogels; het herbergt ongeveer 12 soorten reptielen (o.a. boa's) en 13 verschillende zoogdieren. Het is ook één van de zeldzame plaatsen waar de met uitsterven bedreigde kustkrokodillen nog worden aangetroffen.  Over de vroege geschiedenis is niet zoveel bekend maar volgens historici zijn er wel aanwijzingen dat o.m. Hollandse piraten die in de 17de eeuw meermaals de stad Guayaquil plunderden het eiland gebruikten als een pleisterplaats waar voorbereidingen voor hun aanvallen werden getroffen. Een feit is dat Santay al ruim een eeuw permanent bewoond wordt, aanvankelijk door vissers maar later door de landarbeiders van de haciendas, Momenteel wonen er 56 families, afstammelingen van deze haciënda- arbeiders. Na de onteigening van de "hacenderos" (grootgrondbezitters) werden deze landarbeiders feitelijk aan hun lot over gelaten. De meesten gingen dagelijks met hun kano's de rivier op om te vissen maar moesten de laatste jaren steeds verder varen omdat er in de nabijheid van de stad nog nauwelijks vis kon worden gevangen. De vrouwen vonden vaak voor een schamel dagloon werk op de markt of werkten in de stad als hulp in de huishouding. Tot op heden hebben de meeste van deze bewoners nauwelijks onderwijs genoten en vormden een vrij gesloten gemeenschap. Jarenlang was er nauwelijks interesse voor het eiland en zijn bewoners, zowel vanuit de centrale als de gemeentelijke overheid. In de zestiger-, zeventiger jaren van de vorige eeuw werden weliswaar bij vlagen wilde plannen gelanceerd. Zo werd het plan geopperd om investeerders aan te trekken en van het eiland een thema- of pretpark te maken naar het model van Disneyland. Het meest extravagant zou het idee zijn geweest om op het eiland een formule I racecircuit te bouwen ! Deze plannen belandden (gelukkig) even snel in de vergeethoek als zij gelanceerd werden.  Zelfs nadat het eiland eind jaren negentig internationale erkenning kreeg als "humedal" volgens de Conventie van Ramal (wetlands van internationale betekenis) bleef de belangstelling marginaal en beperkt tot voornamelijk biologen, studenten en leden van natuurverenigingen die het eiland bezochten, gebruik makend van de diensten van bewoners die de bezoekers met kano's de rivier overvoeren. De "herontdekking" van Santay en het plan om het eiland een recreatieve-toeristische bestemming te geven, komt voor rekening van de huidige links- populistische president Correa en is ongetwijfeld mede het resultaat van diens rivaliteit met zijn politieke opponent, de huidige burgemeester (en ex- presidentskandidaat) Jaime Nebot wiens beleid door Correa in meer dan éen toespraak als waardeloos werd bestempeld. Echter Nebot's populariteit bleef standhouden onder het regime van de huidige regering en Guayaquil is één van de weinige (belangrijkere) steden waar de regeringspartij relatief weinig voet aan de grond kreeg. Electoraal effectbejag (zieltjes winnen) zal dan ook mogelijk een rol gespeeld hebben in Correa's plannen. Overigens is het kenmerkend voor de patriarchaal aandoende politieke cultuur van Ecuador dat de populariteit van presidenten in de regel gelijke tred houdt met het aantal concrete openbare werken die onder hun bewind worden uitgevoerd en in zoverre vormt president Correa hierop geen uitzondering. Hoe dan ook, toegegeven moet worden dat Guayaquil niet uitblonk door talrijke en omvangrijke groenzones. Volgens berekeningen was er per inwoners slechts één vierkante meter "groene" ruimte beschikbaar zijn, wat aanzienlijk minder dan in elke willekeurige stad in Ecuador. Het plan van de overheid om Santay toeristisch en als groenzone op de kaart te zetten kaderde in een meeromvattend plan waarvan ook de inrichting van het" Samanes-park" in Guayaquil Noord (één van de grootste sportveldencomplexen van het gehele continent) een onderdeel vormde en werd in 2014 met voortvarendheid ter hand genomen, Dank zij de bonanza van de inkomsten uit de aardolie-export kon voor het project ruim 25 miljoen US dollar worden uitgetrokken. Het is dus nu een fluitje van een cent om het eiland Santay te bezoeken, Er hoeft geen kano meer te worden gehuurd noch de op sommige plaatsen verraderlijke stroming van de rivier te worden getrotseerd, De voetgangersbruggen die het eiland met Durán en Guayaquil verbinden zijn 850 m lang en op het eiland werden ruim 17 km wandel- en fietspaden aangelegd. Verder werden een bezoekerscentrum en cafetaria gebouwd alsook een school en een ontmoetingscentrum voor de bewoners voor wie ook ecologisch-vriendelijke houten huisjes ter beschikking kwamen, voorzien van chemische toiletten en zonnepanelen voor de energievoorziening. Voor mij behoort het inmiddels tot mijn dagelijkse routine om in de vroege ochtend (meestal om 6 u) in tien minuten de brug over te gaan en een uurtje op het eiland te gaan joggen op . Er is geen betere manier om de dag te beginnen. Even na zes uur komt de zon op (in Ecuador elke dag precies om dezelfde tijd) en één maal op het eiland aangekomen hoor ik elke dag wel tien verschillende soorten vogels, waarvan ik de naam niet weet, maar wiens gezang mij vanuit de hoge bomen langs de paden als muziek in de oren klinkt, Er zijn niet alleen watervogels maar ik zie ook regelmatig kleine, bontgekleurde papegaaien, kolibries, rood gevlekte spechten en vlinders in fluorescerende kleuren, zo groot als mijn handpalm. Langs de paden zag ik ook regelmatig leguanen maar ook een marter en zelfs reeën. Het imposantst zijn de krokodillen die je soms hoort brullen maar die zich maar zelden laten zien in de lagune. Dit contact met de natuur maakt mijn dagelijks hardlooprondje (zo'n 6 km) tot één van de hoogtepunten van de dag, De openstelling en ontsluiting van het eiland komt zonder meer ook ten goede aan de bewoners wiens kwaliteit van leven is verbeterd door de moderne infrastructuur. Daarbij werd ook aan het scheppen van werkgelegenheid gedacht. Een aantal onder hen werd aangesteld als parkwachters en gidsen en een groep vrouwen runt de cafetaria waar lokale gastronomische specialiteiten (gebakken riviervis en kipstoofschotels) kunnen worden genuttigd. Toch is de maximalisering van het project tot een belangrijke toeristische attractie een optie die niet eenduidig positief en wenselijk is. De overheid rekende erop dagelijks ruim 300 bezoekers te ontvangen, Dit aantal werd in de eerste maanden zelfs overtroffen maar is inmiddels om onduidelijke redenen wel gevoelig gedaald. Dit is misschien ook maar beter zo. Men kan zich inderdaad de vraag stellen of een uniek maar ook kwetsbaar ecosysteem als Santay een continue grote instroom van bezoekers wel aan kan. Ook moet gedacht worden aan de rust van de bewoners die zich positief en vriendelijk opstellen naar bezoekers maar er wellicht niet op zitten te wachten om dagelijks grote groepen bezoekers langs hun woningen te zien wandelen. Een diep respect voor dit unieke natuurgebied en zijn bewoners zou dan ook nooit uit het oog verloren mogen worden ! Op gebieden als deze moeten wij nu eenmaal echt zuinig zijn want dit zijn er helaas steeds minder. Nee, ik ga het niet hebben over de vrouwen in Ecuador maar over de Ecuadoriaanse keuken en als ik deze in enkele woorden zou moeten samenvatten zijn deze adjectieven ook zeker van toepassing. Ecuador is een zeer mooi land met prachtige landschappen, hartelijke en vriendelijke mensen maar ook op culinair gebied een bevoorrecht land. in de afgelopen jaren heb ik hier ontzettend veel, voor mij voorheen, onbekende voedingsmiddelen en met name groente- en fruitsoorten leren kennen zoals onder andere" zanahoria blanca", "sambo", "melloco", "chirimoya", "guaba", "guayaba" ,"naranjilla, "tomate de árbol", "capulí", "pechiche". Nog dagelijks verbaas ik mij er over hoe gevarieerd en uitgebreid het gamma van gerechten en ingrediënten van de Ecuadoriaanse keuken is. Kenmerkend voor de producten van Ecuadoriaanse bodem zijn de hoogwaardige kwaliteit, de versheid en de onovertroffen smaak.  Ecuador is een vruchtbaar land en heeft reeds eeuwenlang een omvangrijke visvangst en agrarische productie. Het klimaat laat toe om het gehele jaar door te produceren en in sommige regio's zijn wel drie oogsten per jaar mogelijk. Op basis van de geografische en klimatologische omstandigheden wordt de Ecuadoriaanse keuken bepaald door een uitgebreid en zeer divers aanbod van onderling zeer verschillende regio's. Zo zijn zowel vis- als schaaldieren in de kustprovincies overvloedig beschikbaar, Het Andesgebied brengt een enorme verscheidenheid voort van peulvruchten, granen, groenten en knolgewassen waarin een eeuwen- oude inheemse culinaire traditie is geworteld. Verder heeft ook het Amazonegebied zijn specifieke invloed qua kruiden, groenten en verschillende riviervis- en wildsoorten. Bepaalde ingrediënten zijn uniek en alleen in Ecuador te vinden. Wat te denken van een product als de aardappel waarvan maar liefst 200 (!) verschillende rassen in Ecuador worden geteeld.  Ecuador is één van de belangrijkste bananen exporterende landen ter wereld en de verschillende soorten bananen ("verde", "maduro" alsmede diverse varianten van de "guineo") zijn dan ook prominent aanwezig in de Ecuadoriaanse keuken, Daarnaast is Ecuador het thuisland van de beste cacaosoorten in de wereld ("fino aroma", dit betekent : cacao met het fijnste aroma volgens de in de internationale handel gangbare classificatie). En sedert enige jaren krijgt Ecuador ook meer bekendheid als koffieproducerend land met zelfs enkele koffieboon- variëteiten die als "gourmet" koffie van topklasse worden aangemerkt. Historisch gezien werd de Ecuadoriaanse keuken, zoals ook de meeste gastronomische culturen van andere landen, beïnvloed door andere culturen. In het geval van Ecuador op de eerste plaats via de Spaanse kolonisatie maar de naar Ecuador verscheepte slaven brachten ook Afrikaanse elementen in de Ecuadoriaanse keuken.  Deze invloeden waren tweeërlei, Nieuwe voedingsgewoonten en ingrediënten werden ingevoerd zoals varkens, geiten, schapen, kippen maar ook groenten en kruiden o.a. koriander, knoflook, uien, granen (rogge, tarwe) die tot dusver niet voorkwamen in het inheemse dieet. Anderzijds verrijkten aanvankelijk slechts lokaal bekende voedingsmiddelen zoals aardappelen, maïs, quinoa en de vele tropische vruchten de Europese keuken. Toch geniet de Ecuadoriaanse keuken geen grote internationale bekendheid. Hier zijn een aantal redenen voor te bedenken. Op de eerste plaats het gegeven dat er tot voor kort weinig enigszins gestandaardiseerde receptuur voorhanden was, wat maakt dat de Ecuadoriaanse keuken eerder als een soort "huiskeuken" werd aangezien in plaats van een erkende "restaurant-keuken". Van de meeste gerechten bestonden immers, om het enigszins gechargeerd te stellen, ongeveer net zoveel varianten als er Ecuadoriaanse huishoudens zijn.  Wat hierbij ook een rol speelde is dat het concept van maten en gewichten bij het bereiden van gerechten voor Ecuadorianen lange tijd ongebruikelijk is gebleven. Men kookte als het ware uit de losse pols en naargelang de smaak en gewoonte van de huisvrouw werden ingrediënten toegevoegd. Het gebrek aan identiteit die de Ecuadoriaanse keuken lange tijd parten speelde, is wellicht echter ook ingegeven door de traditionele gerichtheid op de Verenigde Staten, voor de gemiddelde Ecuadoriaan nog steeds "the promised land" en dit weerspiegelt zich ook in de eetcultuur. Fastfoodketens zoals McDonalds, KFC, Wendy's, Burger King en Pizza Hut restaurants, om maar de belangrijkste te noemen, zijn ontzettend populair en men vindt deze dan ook ongeveer op elke straathoek en in alle winkelcentra van de grote steden. Voor de populistisch-linkse president Correa die niet beticht kan worden van overdreven pro-Amerikaanse gevoelens waren deze fastfoodketens in 2014 doelwit van een openlijke aanval in een van zijn televisietoespraken. Zijn boodschap (in 2014) luidde letterlijk :" Mensen zouden niet zoveel hamburgers van McDonalds en Burger King moeten eten maar eerder opteren voor Ecuadoriaanse snacks". Met als doel de consumptie van fastfood te verlagen (en het toenemend obesitasprobleem aan te pakken) werd een extra belastingheffing aangekondigd op de producten van deze fastfoodketens.. Echter, behalve in de bekende fastfoodrestaurants worden ook enorme hoeveelheden hamburgers, hotdogs en andere vette snacks geconsumeerd in de ontelbare eetstalletjes op straat welke bovendien aan geen enkele kwaliteitscontrole zijn onderworpen. Tegen dit argument was door de overheid weinig in te brengen zodat het wetsvoorstel uiteindelijk in de prullenbak terecht kwam. Overigens kregen de fastfoodketens wel de verplichting opgelegd uitsluitend Ecuadoriaanse aardappelen te gebruiken voor hun "French fries" en onder andere dient ook de ketchup in Ecuador te zijn geproduceerd !  Natuurlijk heeft Ecuador ook "haute cuisine" restaurants (al is het niveau niet vergelijkbaar met het Europese en Amerikaanse sterrenrestaurants). Daarnaast is er In de grote steden ook een ruim aanbod van buitenlandse restaurants, onder andere Peruaanse, Colombiaanse, Argentijnse, Italiaanse, Spaanse en Aziatische en verder vindt men in de meeste grotere hotels restaurants met een internationaal georiënteerde keuken. Er lijkt zich in Ecuadoriaanse culinaire kringen echter op dit moment toch een nieuwe tendens af te tekenen. Terwijl in de afgelopen jaren, het gebruik van Ecuadoriaanse producten in de restaurants minder voor de hand liggend was om niet te zeggen bijna marginaal, gaat nu het besef kennelijk steeds meer doordringen dat de eigen producten een groot culinair potentieel hebben. Zelfs in het topsegment van de restaurants waar als gevolg van de globalisering de "fusion"- keuken lange tijd de toonaangevende trend was, is er (volgens insiders) een almaar groeiende belangstelling voor het op een innovatieve manier werken met authentieke Ecuadoriaanse producten. Guayaquil, is echter niet het meest representatief voor de hogere middenklasse maar is eerder volks en heeft de voor Rotterdammers vertrouwde mentaliteit van "doe maar gewoon" . Op zoek naar smaak kom je hier dan ook eerder uit bij de traditionele volkskeuken. Een keuken die zijn oorsprong vindt op het platteland, in de dorpen waar met eerlijke en traditionele producten werd gekookt en kennis en ervaringen van generatie op generatie werden overgeleverd. Veel van die plattelandsbewoners kwamen vijftig, zestig jaar geleden naar Guayaquil op zoek naar een beter bestaan dan het dagloner zijn op een haciënda en begonnen hier een eetstalletje waarvan enkele langzamerhand uitgroeiden via een rustiek eettentje met enkele gammele tafels en stoelen tot een in deze tijd eenvoudig maar behoorlijk uitziend restaurantje, waar niet zelden een zoon, dochter, kleinzoon of kleindochter van de oorspronkelijke eigenaar achter het fornuis staat en in de regel één of andere specialiteit wordt gekookt. In het plaatselijke jargon noemt men deze restaurantjes "huecas" ("holes in the wall") wat een koosnaampje is voor deze pretentieloze kleine, traditionele restaurantjes die echter een grote bekendheid kunnen genieten en soms een uitgebreide cliënteel hebben. Van de kant van de gemeentelijke overheid is er toenemend belangstelling voor deze "huecas'. Zo bestaat er sinds vorig jaar een project waarin naast gemeentelijke functionarissen, restaurateurs en leraren van horeca-opleidingen een inventarisatie maakten van zo'n 500 van deze eetgelegenheden, Al deze "huecas" werden bezocht en geëvalueerd en na selectie kregen een honderdtal van deze restaurantjes het predicaat van "toeristische bestemming in Guayaquil". Besloten werd om het project verder te zetten en in het kader hiervan regelmatig promotionele activiteiten te organiseren zoals festivals, het uitzetten van een "huecas "route en dergelijke. Dit lijkt mij een uitstekend idee ! Hoewel er in de horeca in Guayaquil nog veel verbeteren is, zou dit initiatief toch een belangrijke stap kunnen zijn in de richting van het doel om Guayaquil ook in culinair opzicht internationaal meer bekendheid te geven. Het zou ondoenlijk zijn om in dit blogartikeltje zelfs maar een globale samenvatting te geven van lokale typische gerechten. Ik moet mij helaas (zeer) beperken. Toch kan ik dit artikel niet beëindigen zonder minstens een paar van mijn favorieten van de Guaquileense keuken te vermelden. Encebollado Hoewel oorspronkelijk een lokale specialiteit, vooral geliefd bij havenarbeiders, wordt deze vissoep tegenwoordig, met de nodige regionale aanpassingen, in alle Ecuadoriaanse provincies bereid en is één van de meest geliefde gerechten van de Ecuadorianen. In algemene termen wordt de soep bereid met "albacora" (een tonijnsoort), garnalen, maniok, tomaten uien, chilipeper, citroen, peper, zout en koriander.  Seco de pollo Waarschijnlijk is dit één van de populairste Ecuadoriaanse gerechten en van dit gerecht bestaan vele varianten. De bereiding van dit gerecht is niet bijzonder moeilijk maar vereist wel excellente ingrediënten (zoals hoevekip die de basis is van het gerecht), zongerijpte tomaten, sap van vier naranjillavruchten, panela (rietsuiker) olie, koriander, knoflook, uien en achiote (een natuurlijke indiaanse kleurstof). Seco de pollo wordt in het algemeen met geelgekleurde rijst geserveerd.  Arroz con menestra y carne frita Traditioneel alleen thuis als avondeten bereid wordt dit Guayaquileens gerecht tegenwoordig in het gehele land op vele plaatsen geserveerd. Het bestaat uit een linzen- of bonenschotel in combinatie met rijst en gegrild rundsvlees.  De legendarische culturele, ecologische- en bio-diversiteit van Ecuador maakt het land tot een aantrekkelijke en boeiende bestemming voor de vele bezoekers en toeristen maar wie mijn artikeltje "Traditionele gezondheidszorg in Ecuador" gelezen heeft weet dat deze diversiteit zich ook weerspiegelt in de traditionele geneeswijzen zoals die door de inheemse volkeren van generatie op generatie werden doorgegeven. De botanische verscheidenheid van Ecuador geeft aan geneeskrachtige planten een centrale plaats in de traditionele gezondheidszorg. De ontdekking en het gebruik van deze planten gaat ver terug in de pre-colombiaanse geschiedenis en door "trial en error" werd de toepassing hiervan steeds gedifferentieerder. Volgens botanische atlassen gaat het in Ecuador om ruim vijfhonderd verschillende soorten geneeskrachtige planten. Meer dan tweehonderd daarvan komen vrijwel uitsluitend in Ecuador voor, met name in het noorden van het land en in het oosten (Amazonegebied). 215 van deze plantensoorten zijn geregistreerd op grond van bewezen medicinale eigenschappen en worden aangewend bij verschillende ziektebeelden. Zo'n 125 daarvan zijn vrij algemeen bekend en worden vooral als kruiden- en plantengeneesmiddelen in de handel gebracht in de vorm van pillen, tabletten en capsules of anderszins als extracten, in thee en andere dranken, zowel voor binnenlandse consumptie als voor de export. De Ecuadoriaanse Grondwet erkent de natuurgeneeskunde als een legale en legitieme vorm van alternatieve en aanvullende gezondheidszorg en onder president Correa werd in de afgelopen jaren ook aan verschillende universiteiten (o.a. in Guayaquil) de studierichting "natuurgeneeskunde" als zodanig erkend. Ook worden in de reguliere gezondheidscentra regelmatig natuurgeneeskundige middelen ter aanvulling op de gebruikelijke farmacotherapie voorgeschreven. Er bestaan in Ecuador inmiddels 79 door het Ministerie erkende en regelmatig gecontroleerde farmaceutische laboratoria die zich richten op de productie van natuurgeneesmiddelen en volgens recente berichten van het Ministerie zal het aantal geregistreerde middelen de komende jaren alleen maar verder oplopen gezien de toenemende vraag, zowel in binnen- als buitenland naar deze producten. Voor het gemiddelde Ecuadoriaanse gezin is het nooit anders geweest dan dat deze natuurgeneesmiddelen sinds jaar en dag dé basismiddelen zijn in de huisapotheek waar, vooraleer beroep wordt gedaan op de reguliere gezondheidszorg, naar wordt gegrepen bij ongemak of ziekte. Op het platteland kan je zelfs spreken van een "hybride" gezondheidszorg. Voor deze inheemse gemeenschappen is het heel gewoon om in dezelfde week dat men een afspraak heeft met een arts ook bij een traditionele genezer langs te gaan en een behandeling met geneeskrachtige planten en kruiden te starten. De meest gebruikte middelen : Bij maag-darmklachten anti-spasme middelen zoals kamille, lindebloesem (Matricaria recutita), muntsoorten (Menta piperita), als laxatieven tamarinde (Tamarindus indica), ricinusolie (Ricinus communis), bij diarhee middelen zoals guayaba (Pisidium guajava) en tegen parasieten bijvoetbladeren (Estafiate). Verder bij luchtwegeninfecties eucaliptus, Typisch Ecuadoriaans is "katteklauw"(Uña de gato), afkomstig uit het Amazonegebied. Van deze houtachtige plant wordt de stengel in stukjes gesneden en deze worden in water gekookt. Bekend is dat de werkzaamheid van deze plant een breed spectrum heeft en helpt bij allergieklachten, lage weerstand, maagklachten en diabetes. Ook "drakenbloed" (Croton Lechleri-Eurphorbiaceae) wordt geproduceerd op basis van een struik/boom uit het Amazonegebied en dankt zijn naam aan de rode vloeistof die uit de schors komt wanneer deze wordt ingekerfd. Het gebruik van dit middel is zowel uitwendig als inwendig. In het geval van wonden bevordert het bij uitwendig gebruik het genezingsproces en voorkomt infecties, Extracten van dit middel worden bij inwendig gebruik aangewend bij onder andere herpesklachten, huiduitslag, tandvleesontstekingen. Het is één van de meest geproduceerde natuurgeneesmiddelen uit het Amazonegebied. Een aantal van deze geneeskrachtige planten zoals Chuchuhuasu (Maytenus Rkukovii), werkzaam bij reumaklachten, koorts en bronchitis werden ook op grote schaal gebruikt door Kichwa en Shuar indianen als stimulerende middelen bij kou en vermoeidheid. In dit verband kan ook Guayusa (Ilex Guayusa Aquifolaceae) worden vermeld wat al honderden jaren in het Ecuadoriaans Amazonegebied werd gebruikt om bij de jacht en in gevechten de fysieke krachten te verhogen en de concentratie te bevorderen. De Kichwa's drinken nog steeds s'ochtends hun guayusathee welke vergelijkbaar is met de (in Argentinié populaire) yerba mate en wanneer deze thee s'avonds wordt gedronken zou volgens hen het effect eerder relaxerend zijn. Ook naar dit product is de laatste jaren een grote vraag. Het grote voordeel van deze middelen is dat deze zoals de naam aangeeft "natuurlijk" zijn, zonder toegevoegde chemische bestanddelen. De hernieuwde en toenemende belangstelling, óók vanuit de westerse geneeskundige, voor deze middelen valt dan ook alleen maar toe te juichen. Niet alleen is het een erkenning van de waardevolle bijdrage die deze producten leveren aan onze gezondheid en ons welzijn, het is ook een erkenning van de eeuwenoude kennis en wijsheid van de inheemse genezers én een welkome bron van extra inkomsten voor de inheemse bevolkingsgroepen uit het Amazonegebied en het Andesgebergte. Een paar weken geleden had ik zin om er weer eens voor enkele dagen op uit te trekken in de prachtige Ecuadoriaanse natuur en aangezien mijn twintigjarige dochter Marisa en mijn negentienjarige zoon Jean-Luc vakantie hadden, besloten wij om samen naar een niet al te toeristisch, rustig en mooi gelegen plaatsje in het Ecuadoriaanse Andesgebergte te gaan en gedurende twee dagen enkele flinke wandeltochten in de omgeving te plannen.  De keuze viel op het stadje Patate, gelegen in de "Vallei van de Eeuwige Lente" aan de voet van de vulkaan Tungurahua en zoals de omschrijving al aangeeft, in het genot van een mild, subtropisch klimaat het gehele jaar door, wat maakt dat deze streek bekend is voor de fruit- en groententeelt (onder andere druiven, mandarijnen, verschillende soorten bessen, avocado's, pompoenen enz.). Ons volgende doel : logies vinden in een rustige en natuurlijke omgeving vond een perfect antwoord in de vorm van een hotelletje met slechts enkele kamers, buiten het dorpscentrum, met een tuin rondom en vanuit alle kamers een prachtig zicht op de bergen.  Dit sloot naadloos aan bij onze wensen: bovendien was er geen televisie, alleen 's avonds internet en op een afstand van nauwelijks een kilometer van het dorpscentrum geen bereik meer van het mobiele telefoonnetwerk zodat toen wij incheckten in het hotel wij meteen ook uitcheckten uit de wereld van technologie, verplichtingen, drukte en stress. "La Casta" (zo heet het hotelletje) straalde zelf ook een diepe rust uit. Gedurende de drie dagen dat wij er verbleven waren wij de enige gasten. Gezond uit eten gaan bleek geen probleem want onze gastheer Adrián en zijn vrouw Elsa bereidden elke avond een heerlijke maaltijd met lokale ingrediënten en groenten uit eigen moestuin en Adrián was niet alleen een goed gastheer en onvolprezen kok maar ook een uitstekend toeristische toerleider die ons letterlijk op weg hielp naar de mooiste wandelroutes. Deze maken deel uit van de zogenaamde "Ecoruta Kuri Pishku" die van groot wetenschappelijk belang wordt geacht omwille van de unieke biodiversiteit langs deze route en ook ideaal is voor het observeren van talrijke vogels.  Wij hebben van het exploreren van deze streek, het gezang van de vogels in de bomen, de lieflijkheid van het landschap, het imponerende Andes-gebergte, de stilte, het aroma van de vele fruitsoorten en de vriendelijkheid van de lokale bevolking gedurende deze dagen met volle teugen genoten. |
Thuisinecuador.comthuisinecuador.com is dé reisblog voor wie wil reizen of emigreren naar Ecuador en op zoek is naar verhalen en authentieke ervaringen van een gepassioneerde expat |