Er bestaat geen twijfel over dat Ecuador moeilijke tijden beleeft.  Van alle Zuid-Amerikaanse landen is Ecuador het hardst getroffen door het corona-virus. Velen die er over dachten om het koude en zakelijke Europa te verruilen voor een land met een warm klimaat, het gehele jaar door, een gezonde, en heerlijke keuken,  een vriendelijke bevolking en een (niet onbelangrijk !) relatief lage levensduurte, zullen zich afvragen of Ecuador nog in de lijst van ideale emigratiebestemmingen voor komt.

Het is begrijpelijk dat vanuit het buitenland met bezorgdheid naar de ontwikkelingen in de gezondheidszorg en met name de gang van zaken met betrekking tot het covid-19 wordt gekeken.  Het virus sloeg ongekend heftig toe in Ecuador en legde de zwakkere plekken in het zorgsysteem onbarmhartig bloot.  Er was een tekort aan (vooral intensive-care) ziekenhuisbedden. Aanvankelijk was er ook onvoldoende  beschermende kledij, mondmaskers, desinfectie- en andere medische artikelen voor het ziekenhuispersoneel.

De Ecuadorianen zijn echter niet stil blijven zitten en inmiddels is na drie maanden de ziekenhuisinfrastructuur aanmerkelijk uitgebreid. Gemeenten hebben de bevoegdheid en hebben ook budgetten vrij gemaakt om, afhankelijk van de lokale behoeften de infrastructuur te verbeteren.  In steden als Guayquil en Quito zijn op dit moment goed ingerichte noodziekenhuizen aanwezig die in staat zijn patiënten met ernstiger klachten adequaat op te vangen.  Ook is van schaarste aan de benodigde medische artikelen geen sprake meer.

Ecuador is in vergelijking met het buitenland niet achtergebleven in het nemen van gepaste preventieve maatregelen. In de regio was het zelfs één van de eerste landen die reisbeperkingen, quarantaine en een avondklok instelde en de epidemiologische evolutie van het virus nauwgezet in kaart bracht.

Het is waar dat er zelfs in een noodsituatie als deze corruptieschandalen waren en nog schokkender was dat deze met name betrekking hadden op prijsmanipulatie c.q. de aankoop van medische artikelen zoals mondmaskers en desinfectiemiddelen tegen woekerprijzen.  Justitie trad echter verrassend snel op en tegen de betrokkenen werd vervolging ingesteld.  

Essentiële economische sectoren zoals transport en voedselvoorziening  zijn tijdens de quarantaine aktief gebleven gebleven en een voorbeeld voor de bedrijven die zich gedwongen zagen om de deuren te sluiten tijdens de afgelopen weken van quarantaine. 

Waar in voedselproductiebedrijven en supermarkten reeds veel langer met aangepaste kledij werd gewerkt werden de normen extra verscherpt.  Zo gaat men bij binnenkomst van deze bedrijven nu door een zogenaamde desinfectie-tunnel, wordt de lichaamstemperatuur gemeten en wordt er bij het wisselen van ploegen nauwlettend op toe gezien dat de "social distancing" (letterlijk) niet in het gedrang komt.

Het bedrijfsleven heeft zich snel aan deze situatie aangepast en er zijn talloze voorbeelden van innovatie waar te nemen.  Zo ontwikkelden supermarkten en particuliere dienstverleners de nodige apps om thuisbestelling van artikelen en online-dienstverlening te bevorderen en er wordt op grote schaal van huis uit gewerkt.
  
Overigens is de dienstverlening van supermarkten en banken ook steeds vlot en gedisciplineerd door gegaan en werden daarbij alle nodige preventieve maatregelen op het gebied van desinfectie en social distancing in acht genomen door zowel personeel als klanten.

Bij alle slecht nieuws- boodschappen zou men soms vergeten dat Ecuador in veel opzichten een modern land is met uitgebreid en snel internet, een prima wegennet, internationaal geprezen luchthavens, uitstekende medische zorg in de particuliere ziekenhuizen en in normale omstandigheden een acceptabel niveau van zorg in de openbare ziekenhuizen alsook acceptabel openbaar onderwijs.

Of we wereldwijd binnen de anderhalf jaar een vaccin tegen covid-19 mogen tegemoet zien is de grote vraag.  Ondanks alle hoopgevende berichten is dit niet te voorspellen en misschien is het zelfs niet waarschijnlijk.  Mogelijk maakt men wel snellere vorderingen in het vinden van effectieve proteïne-remmende geneesmiddelen voor de behandeling van het virus.  Tot zolang zullen we ons moeten aanpassen aan de situatie en met het virus leren omgaan zoals dit ook in het verleden het geval is geweest met andere virussen.

Maar terug even naar het goede nieuws, of beter gezegd het naar mijn idee : "beste goede nieuws"...
De Ecuadoriaanse regering is nu eindelijk, onder druk van de omstandigheden ook op economisch gebied overtuigend tot aktie gekomen in de afgelopen twee weken en gaf groen licht aan twee door de president ingeleide noodwetten.  

Een eerste wet voorziet in de afslanking van het bureaucratisch apparaat door voor een groot deel van de ambtenaren de werkdag van acht uur naar zes uur terug te brengen, uiteraard met een overeenkomstige korting op het salaris.  Deze maatregel zou usd, 980 miljoen aan besparingen opleveren voor de schatkist.

Dat de regering ernst wil gaan maken met het op orde brengen van de overheidsuitgaven blijkt ook uit het besluit tot liquidatie van alvast acht verliesgevende overheidsbedrijven (zoals o.a. de luchtvaartmaatschappij, de posterijen en de spoorwegmaatschappij). 

Mogelijk zijn deze maatregelen niet geheel van harte genomen.  Men kon nu eenmaal niet meer doorgaan om verder de staatsschulden te laten oplopen omdat het steeds moeilijker werd om op de internationele markten nog kredieten te verkrijgen.  Het is echter  wel goed dat men nu in elk geval de realiteit onder ogen ziet en prioriteiten gaat stellen : gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid.

Ecuador is geen rijk land en rijkdom wordt ook niet verworven door middel van populistische politieke beloften, schulden en overdreven overheidsinterventie. De komende jaren zullen het land op de proef stellen en verarming (van vooral de middenklasse) is zeer waarschijnlijk.  Ecuadorianen zijn echter een werkzaam en optimistisch volk en hebben het zaken doen in hun bloed.  Als de overheid wat meer oog krijgt voor deze individuele ondernemingszin en het dode  hout weg kapt in het oerwoud van (overbodige en contraproductieve) bureaucratische voorzieningen en regelingen kan er ruimte komen voor de creatie van meer welvaart .

Wat mij betreft heeft Ecuador voldoende potentieel en staat het land dus zeker nog op de radar voor toeristen en aspirant-emigranten die er aan denken zich hier te vestigen, een nieuw leven te beginnen,  een onderneming te starten, freelance te werken, onroerend goed aan te kopen etc.

Via deze website zal ik hen met genoegen van informatie blijven voorzien.






















​

Terugkijkend op de voorbije weken en maanden lijken in dit jaar 2020 allerlei negatieve ontwikkelingen in Ecuador samen te komen. Structurele economische problemen zoals een geringe investeringsbereidheid bij het bedrijfsleven, fors tegenvallende exportcijfers, toegenomen werkloosheid, een onhoudbare staatsschuld, corruptieschandalen, overheidsinstellingen die weinig vertrouwen genieten en een regering die zonder een duidelijke economische visie maar wat aan moddert, met frustraties bij de bevolking als gevolg.

Al deze problemen brengen me de zeven plagen van Egypte uit de godsdienstlessen van vroeger in herinnering. Alsof dit alles nog niet genoeg was werd ook Ecuador in februari getroffen door het zich wereldwijd snel verspreidende en gevaarlijke Covid19 corona-virus . Zoals de meeste landen was ook Ecuador hier niet op voorbereid. Maatregelen om de pandemie te bestrijden kwamen slechts laat op gang en vooral in Guayaquil waar het virus zich het snelst verspreidde leidde dit tot hoge sterftecijfers doordat de ziekenhuizen de toestroom van patiënten niet konden verwerken en in een aantal gevallen geen duidelijke behandelprotocollen hadden.

Het zelfde gold voor begrafenisondernemers die uit angst voor besmetting hun deuren sloten. Schokkende beelden van lijken in de straten en in containers bij de begraafplaatsen in Guayaquil zijn uitgebreid op vele televisiekanalen en in de wereldpers in het nieuws geweest. Maar zoals gebruikelijk in de mainstream media was enige nuancering en het in perspectief plaatsen van de feiten ver te zoeken. De toonzetting van veel berichten was vaak zelfs ronduit sensatiebelust.

In een derdewereldland zoals Ecuador heeft een pandemie een andere en grotere impact dan in West-Europa en de Verenigde Staten waar de eerste weken van de coronavirus-besmettingen eerder gekenmerkt werden door zowel het hamsteren van toiletpapier als door de nonchalance bij een groot deel van de bevolking terwijl ook daar langzamerhand de ic-afdelingen van ziekenhuizen in toenemende mate bevolkt werden door ernstig zieke Covid19 patiënten die aan de beademing moesten.

Inmiddels zijn sinds medio maart, net als in een groot aantal andere landen, in Ecuador de grenzen gesloten, luchtvaartverkeer werd stil gelegd, quarantaines ingesteld, bedrijven en winkels gesloten, kantoorbedienden en dienstverleners werken vanuit huis en het gebruik van mondmaskertjes is verplicht.

Niet alleen de gebrekkige infrastructuur van de ziekenhuizen speelt een rol bij het moeizaam onder controle krijgen van het virus in de afgelopen weken. Het instellen van quarantaine en regels als "social distancing" staan ook haaks op de Ecuadoriaanse cultuur die zich kenmerkt door sociale betrokkenheid, fysieke nabijheid en lichamelijkheid.

In tegenstelling tot het rijke westen waar miljarden euro's en dollars aan overheidsbudgetten voor het bestrijden van de gevolgen van de pandemie zijn uitgetrokken, dank zij de toegang tot goedkope leningen in deze landen ,is in Ecuador de staatskas leeg en zijn crediteuren niet langer bereid om de beurs te trekken.

De meerderheid van de coronavirus slachtoffers is afkomstig uit marginale buurten waar mensen in precaire woonomstandigheden leven.  Veelal hebben zij geen vaste baan en ondanks het advies om vooral thuis te blijven moeten ze er elke dag op uit om hun kostje bij elkaar te scharrelen als ambulant verkoper of klusjesman. De "subsidie" van 60 dollar per maand die de overheid momenteel tijdelijk aan deze mensen uitkeert, is net voldoende om niet van de hongerom te komen.

Ook in Ecuador is het "afvlakken van de curve" (van het aantal besmettingen) een prioriteit alsook het in een snel tempo beter uitrusten van de ziekenhuizen in de strijd tegen het virus. Gelukkig heeft internationale hulp van het WHO en andere internationale organisaties niet op zich laten wachten. Donaties, giften en bijdragen in vanuit het bedrijfsleven worden aangewend om voedselpakketten, medicijnen, toiletartikelen en dergelijke naar de bewoners van de armere buurten te brengen.

Toch zal dit niet voldoende zijn om alle noden te lenigen en om de bestrijding van het virus financieel afdoende het hoofd te kunnen bieden.

Nu we, zoals gepland vanaf 4 mei aanstaande de fase van "social distancing' ingaan en de quarantaineregels versoepeld worden, zullen volgens actuele berekeningen meer dan 500.000 werknemers hun baan verliezen en zijn de economische verliezen van maart tot eind mei 2020 gigantisch, namelijk volgens schattingen ruim 6000 miljoen dollar terwijl men er van uit gaat dat de armoede globaal 10 % zal stijgen tot 25 %.

Dit zijn allesbehalve rooskleurige maar wel realistische vooruitzichten. Gezien de dreigende liquiditeitscrisis is door de president recent een noodplan-wetsvoorstel ingediend dat voorziet in een uitzonderlijke belasting (gedurende negen maanden) van 5 % voor bedrijven met een omzet van minimaal 1.000.000 dollar en 1 tot 10 % extra loonbelasting (afhankelijk van de hoogte van het loon) voor werknemers.

Dit plan zal alleen op korte termijn voor een verlichting van de huidige begrotingsproblemen zorgen maar het kan wel een uitgangspunt zijn voor structurele economische hervormingen, mits de Ecuadorianen bereid zijn om individuele en politieke verschillen aan de kant te zetten, er mee ophouden om de schuld voor alle problemen bij de huidige regering te leggen en de discipline kunnen opbrengen om ondanks een begrijpelijke minder optimale motivatie toch de door de overheid gepropageerde preventiemaatregelen t.a.v. het coronavirus ter harte te nemen en zoveel mogelijk binnen te blijven.

Hopelijk ziet men nu in dat de onderliggende economische problemen niet langer ontkend kunnen worden en er geen tijd meer te verliezen is. Ecuador verdient het er samen de schouders onder te zetten en wegen te vinden om zowel uit deze gezondheidszorgcrisis als uit een slepende economische malaise te geraken. Nu of nooit !

Wow ! Het is weer achter de rug :  de jaarwisseling waarmee we het jaar 2019 definitief achter ons laten.  Zonder twijfel is "oud en nieuw" in Ecuador de grootste happening van het jaar. En ook dit jaar werd weer met feesten in de "grand hotels", thuis met familie, in bijeenkomsten met vrienden of zomaar op straat met groot enthousiasme gevierd.

Vuurwerk afsteken neemt ook hier op de meeste plaatsen een belangrijke plaats in bij het afscheid nemen van het oude jaar.  Lekker eten ook.  Maar in tegenstelling tot Nederland zijn er geen oliebollen noch champagne. Men eet vooral lokale specialiteiten zoals gegrillde varkensham zodat gisteren de hele buurt naar barbecue rook.

De prominente plaats in de oud en nieuwvieringen wordt in Ecuador echter ingenomen door poppen van papier maché gevuld met papier of zaagsel. Klokslag middernacht worden deze soms op een kar rondgereden maar meestal door buurtgenoten naar de hoek van de straat gesleept waarna men ze op een grote hoop gooit om ze vervolgens in brand te steken op een "brandstapel" van kartonnen dozen, afvalhout, lompen of ander brandbaar afval 

Het is een gebruik dat op vele plaatsen in het land in ere wordt gehouden maar Guayaquil en  Salinas staan bekend om de grootste poppenverbrandingen van het land.

De oorsprong van deze traditie gaat terug naar de 19de eeuw en de beginjaren van de Republiek.   Waar in vroegere tijden  buren en vriendengroepen de maanden van te voren met het ontwerpen, in elkaar zetten en schilderen van die poppen in de weer waren, worden deze nu veelal in serie vervaardigd en kant en klaar gekocht met beschilderde gezichten van bekende politici, ministers, figuren uit de internationale en nationale politieke sfeer of andere bekendheden van film en televisie.  Kortom : figuren die in het afgelopen jaar op de één of andere manier een belangrijke rol hebben gespeeld. 

De essentie van de traditie is in feite hetzelfde gebleven.  Het is een soort zuiveringsritueel waarbij met het verbranden van de poppen waaromheen uitbundig wordt gedanst, symbolisch afscheid wordt genomen van alle negatieve gebeurtenissen en ervaringen van het oude jaar zodat men het nieuwe jaar gereinigd en vernieuwd kan ingaan.

Mij werd verteld dat vroeger geweerschoten werden afgevuurd bij het verbranden van de poppen.  Daarvoor zijn tegenwoordig voetzoekers en ander vuurwerk in de plaats gekomen.  Soms worden de poppen ook met vuurwerk  en spijkers (!) gevuld waardoor niet zelden schade wordt veroorzaakt en gebouwen en het wegdek in de stad.

Het in brand steken van de poppen en het spotten met de figuren die zij voorstellen is ongetwijfeld een collectieve uitlaatklep voor de kritiek die men heeft op de gang van zaken in de politiek en in de maatschappij in het algemeen. In Guayaquil waren dan ook veel poppen te zien die president Moreno voorstelden, de inheemse leiders van de "oktoberopstand", ex-medewerkers van de voormalige president Correa, voortvluchtig of door justie verdacht of veroordeeld wegens corruptie...

De volgende dag valt er op straat  heel wat op te ruimen  na de traditonele poppenverbrandingen maar dankzij een openbare reinigingsdienst die al van in de vroege nachtelijke uren aan het werk gaat is er tegen de middag al bijna niets meer  te merken van de vele as in de straten. En misschien is dit ook wel een symbool van de nieuwe hoop die een nieuw jaar telkens weer met zich meebrengt. 

In het overwegend katholieke Latijns Amerika is het geloof in een hiernamaals nog sterk verankerd in de cultuur en de tradities rond Allerzielen (op 2 november) worden dan ook nog volop in leven gehouden.  Een belangrijk en alomtegenwoordig element in deze tradities is de gastronomie. 
Al van ver vóór de tijd van de Spaanse kolonisatie  is het in landen zoals Mexico, Peru maar ook in Ecuador een traditie dat de overledenen op Allerzielen uitgenodigd worden door hun familie om samen een maaltijd te gebruiken.  
In Ecuador is deze traditie in grotere steden zoals Guayaquil de laatste jaren weliswaar steeds minder geworden maar op het platteland en in de dorpjes aan de kust houdt men nog erg aan deze gewoonte vast.
In de regel is de “doden-maaltijd” een ontbijt maar vaak ook worden de lievelingsgerechten van de overledene geserveerd, thuis bij de overledene maar soms ook op het kerkhof, zoals in het Andesgebergte gebruikelijk is.
De “doden-tafel” wordt gedekt op een groot, wit tafellaken en éénmaal de tafel gedekt zet men de deuren en ramen op een kiertje open zodat de zielen van de overledenen rustig naar binnen kunnen komen om zich te goed te doen aan de opgediende gerechten.
Wat er op tafel komt is niet alleen afhankelijk van de specifieke voorkeuren van de overledenen maar verschilt ook duidelijk van land tot land.
Gemeenschappelijk in alle drie genoemde landen zijn echter de broodjes in de vorm van een menselijke figuur (de zogenaamde “guaguas de pan”).  Oorspronkelijk bedoeld als een geschenkje voor de overleden kinderen probeerde men de receptuur van deze broodjes angstvallig geheim te houden opdat ze alleen op Allerzielen zouden worden gegeten.  Inmiddels zijn de ingrediënten van deze “guaguas” natuurlijk algemeen bekend maar het is wel een feit dat men deze nog steeds alleen maar rond Allerzielen in de (bakkers)winkels vindt.
Een typisch drankje dat steevast  bij deze “guaguas” wordt geschonken is de zogenaamde “colada morada”,  De ingrediënten hiervan zijn ook wel enigszins afhankelijk van de regio maar zelden ontbreken tropische vruchten zoals  onder andere ananas, bosbessen, aardbeien, sinaasappel, kruiden zoals citroengras, verbena en uiteraard het paarse maïsmeel dat de typische paarse kleur aan deze drank geeft en geassocieerd wordt met de dodencultus.

​

Bij kilometerpaaltje 12 langs de weg van Ambato naar Puyo, één van de belangrijkste toegangswegen naar het Ecuadoriaanse Amazonegebied, is een dorpje  waarvan de stoffige straten al snel doen vermoeden dat we hier geen industrie noch intensieve commerciële activiteiten en wellicht ook geen toeristische attracties van betekenis kunnen verwachten.  Toch is het zogeheten plaatsje Salasaca in veel opzichten een interessant plaatsje dat zich uitstekend leent voor een dagtripje vanuit Baños.

De Ecuadoriaanse Andes, in Ecuador de "Sierra" genoemd is waarschijnlijk de meest bezochte regio met de best ontwikkelde toeristische infrastructuur van Ecuador. Dit is goed te verklaren. De natuur met weidse berglandschappen is hier indrukwekkend. En de menselijke aanwezigheid is in harmonie met de natuurlijke omgeving. Vanuit de valleien kijk je in bewondering tegen de hellingen aan met hun lappendeken van kleurschakeringen groen, afgewisseld met het goud, brons en amber van tarwe- , quinoa- en roggevelden, in een voortdurend licht en schaduwspel van zon en wolken.

Een streek in de Sierra die op mij een speciale aantrekkingskracht uitoefent omwille van de natuurlijke diversiteit, het koele klimaat en de charme van de toeristisch minder bekende, stille dorpjes is de provincie Tungurahua. In deze streek met zijn vriendelijke en gastvrije bevolking worden ook oude culturele tradities nog in stand gehouden.

Laatst was ik voor zaken in de charmante provinciehoofdstad Ambato (bekend als "de bloemen- en fruitstad) en ikmaakte gretig van de gelegenheid gebruik om een uitstapje naar Salasaca te maken waar op dat moment het Inti Raymi feest werd gevierd.

Dit inheemse dankfeest aan de "Pachamama" (Moeder Aarde) vindt elk jaar op 21 juni plaats in verschillende dorpen in Andesgebergte , zowel in Peru, Bolivia, Argentinië en Ecuador. De voornamelijk indiaanse bevolking viert dan de overvloedige oogst van mais, rogge, quinoa en andere producten.

De kleurrijke rituelen die hiermee gepaard gaan duren twee tot drie dagen en zijn op veel plaatsen een toeristische attractie geworden. In Ecuador zijn vooral de vieringen in Cayambe, alsook in Cotacachi en Otavalo in de Pichincha-provincie bekend.

In Salasaca, een verstild indiaans dorpje langs de weg van Baños naar Ambato besloot de indiaanse dorpsraad zes jaar geleden de reeds van in de tijd van de Spanjaarden bekende Inti Raymi (letterlijk : ode aan de zon) nieuw leven in te blazen. "Het is een goede manier om om tradities en klederdracht in ere te houden" legde één van de organisatoren mij uit. "Jongeren zijn hier tegenwoordig net als overal veel met hun mobiele telefoon bezig en identificeren zich minder dan voorheen met de indiaanse tradities".

Meisjes van zeventien tot twintig jaar dragen tijdens de Inti Raymi de traditioneel geweven indiaans-autochtone kledij : een zwarte rok en witte blouse met kleurige hand gestikte en geborduurde versierselen, halskettingen en een witte hoed. Onder hen worden drie "prinsessen van de zon" gekozen. Deze vertegenwoordigen de kracht en de leiderschapskwaliteiten van de indiaanse vrouwen en gedurende het gehele jaar oefenen zij een voorbeeldfunctie uit voor de jongere meisjes in het dorp.

De Inti Raymi is behalve een dankfeest voor de gewassen ook een feest dat in het teken staat van spirituele zuivering. De leden van de gemeenschap gaan dan naar de nabijgelegen waterval voor een ritueel bad dat hen nieuwe energie geeft en de relatie met Moeder Natuur versterkt. Ook in Salasaca vormt dit ritueel (om twaalf uur 's nachts) een onderdeel van de Inti Raymi en heeft een sacrale betekenis

Toen ik in het dorp was, waren de Yachak (shamans) uit de omgeving net aangekomen. Als gerespecteerde leden van de gemeenschap, spirituele leiders en genezers, vervullen zij een centrale rol in de Inti Raymi viering. Eén van hen vertolkt de rol van de "Aya Uma" een mythologische figuur die de geest van de bergen verpersoonlijkt. Deze figuur draagt een zwaar, kunstig bewerkt masker met twee gezichten (die de dag en de nacht voorstellen) en twaalf horens (zinnebeeld van de twaalf maanden van het jaar. Onder tamboer en fluitbegeleiding leidt de Aya Uma, stampvoetend de rituele rondedansen
ter ere van een vernieuwde Moeder Aarde die in haar oneindige goedheid weer een nieuwe oogst zal geven.

Ter ere Inti Raymi maakt men urenlang muziek en wordt er gedanst en samen gegeten. Fruit en graanproducten worden geofferd aan Zon en Moeder Aarde terwijl de dansers proosten op het nieuwe jaar met zelfgestookte brandewijn.

Voor de indiaanse bevolkingsgroep die jarenlang onderdrukt en geminacht werd is de Inti Raymi viering uiteindelijk ook een gelegenheid om opnieuw met trots hun gemeenschapsgevoel en eeuwenoude identiteit uit te dragen. Terecht, vind ik want respect en dankbaarheid voor de natuurlijke harmonie zijn waarden die wij in onze samenleving meer dan ooit nodig hebben en in dit opzicht kunnen wij veel van deze bevolkingsgroep leren.